USG Genetyczne + Test Podwójny – Test PAPP-A
Jaki jest cel przesiewowego testu podwójnego i badania USG?
Przesiewowy test podwójny obejmujący badanie z krwi ciężarnej: poziom białka PAPP-A i wolnej podjednostki βHCG wraz z badaniem ultrasonograficznym ukierunkowany jest na wykrycie wad genetycznych płodu związanych z nieprawidłową ilością chromosomów. Najczęstszą z nich jest trisomia 21 pary chromosomów, czyli zespół Downa, ale zdarzają się również trisomie chromosomów 18 i 13. Ponieważ większość trisomii chromosomów jest obarczona ciężkimi wadami układowymi i jest śmiertelna już w okresie płodowym, test na wykrywanie wad genetycznych jest tak naprawdę testem na wykrywanie zespołu Downa – najczęstszej trisomii stwierdzanej po narodzinach dziecka.
Średnia długość życia osób z zespołem Downa to około 50 lat, chociaż niektórzy z nich żyją do ok. 70 lat. Wszyscy są w mniejszym lub większym stopniu dotknięci upośledzeniem umysłowym. Niektórzy mogą podejmować pracę i żyć bez pomocy innych osób, jednak większość z nich wymaga stałej opieki. Ludzie z zespołem Downa są obarczeni także innymi problemami zdrowotnymi między innymi wadami serca, upośledzeniem słuchu lub/i wzroku zwiększonym ryzykiem zachorowania no choroby autoimmunologiczne w tym na cukrzycę typu I i celiakię. Również choroba Alzheimera dotyka ludzi z zespołem Downa częściej i we wcześniejszych latach życia.
Kto może przeprowadzić badanie?
Badanie może być przeprowadzone przez lekarza certyfikowanego przez FMF Fetal Medicine Foundation w Londynie. Lista takich lekarzy znajduje się na stronie Fundacji: www.fetalmedicine.com Wynik przesiewowego testu pierwszego trymestru kalkulowany jest indywidualnie dla każdej pacjentki. Lekarz posiadający certyfikat FMF wprowadza do udostępnianego przez fundację oprogramowania wartości zmierzonych markerów wad genetycznych ocenianych w trakcie badania usg oraz wyniki badań z krwi. Wynik przedstawiany jest w postaci prawdopodobieństwa wystąpienia wady genetycznej u płodu. W razie niskiego prawdopodobieństwa (ryzyka) należy uznać wynik, jako prawidłowy. Natomiast w przypadku podwyższonego ryzyka należy zaoferować ciężarnej wykonanie inwazyjnych badań diagnostycznych. (jak wygląda badanie usg)
Kiedy może być przeprowadzone badanie?
Usg musi być wykonane pomiędzy 11 tyg 0 dni, a 13 tyg 6. Krew na badania biochemiczne może być pobrana od 10 tygodnia ciąży, najpóźniej do 13 tygodnia ciąży. Pacjentka nie musi być na czczo. Ze względu na niestabilność białka PAPP-A badanie w przychodni Fourmed wykonywane są rano, najczęściej następnego dnia po wykonanym badaniu usg, co skraca czas dostarczenia próbki krwi do akredytowanego laboratorium ALAB.
Kto powinien poddać się badaniu przesiewowemu i w jakim wieku pacjentka powinna się zdecydować na badanie?
Utarło się przekonanie, że wady genetyczne dotyczą tylko ciąż u kobiet po 35 roku życia. Natomiast według rekomendacji czołowych światowych towarzystw naukowych w tym Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wskazaniem do wykonania „testu PAPP-A”, tj. oceny stężenia w surowicy krwi białka PAPP-A oraz wolnej podjednostki beta-HCG, jest każda ciąża, bez względu na wiek ciężarnej. Ryzyko chorób genetycznych płodu rośnie wraz z wiekiem ciężarnej, ale nie oznacza to, że młoda mama na pewno będzie posiadała zdrowe dziecko. Każda ciężarna także młoda musi liczyć się z prawdopodobieństwem urodzenia chorego dziecka. Należy wiedzieć, że pomimo mniejszego ryzyka trisomii u kobiet młodszych, to właśnie w tej grupie wiekowej wartość bezwzględna urodzeń dzieci chorych jest większa. Wynika to oczywiście z faktu iż zdecydowana większość porodów odbywa się przed 35 rokiem życia kobiety. Z drugiej strony kobiety powyżej 35 roku życia mają ogromną szansę na posiadanie zdrowego potomstwa. To wyjaśnia dlaczego kryterium wieku nie powinno być przedmiotem dyskusji o stosowności przeprowadzenia badania.
Jak wygląda uzyskany wynik badania?
W rezultacie przeprowadzonych w latach 90-tych badań, na grupie ponad 100.000 ciężarnych, FMF ustaliło zakresy norm, tzw. markerów wad genetycznych oraz opracowało specjalne oprogramowanie, które pozwala na oceną indywidualnego ryzyka wystąpienia wady genetycznej u konkretnej ciężarnej. Wyliczenie indywidualnego ryzyka jest możliwe tylko i wyłącznie w oparciu o prawidłowo wykonane badanie usg oraz analizę stężenia markerów biochemicznych we krwi matki. Każdy lekarz wykonujący badanie ma certyfikat i jest zobowiązany do corocznego audytu, w wyniku którego otrzymuje oprogramowanie umożliwiające prawidłowe wyliczenie ryzyka trisomii chromosomów 21, 13 i 18.
Za wartość graniczną w teście podwójnym przyjmuje się zwykle 1:300. Warto pamiętać, że niskie ryzyko nie oznacza, że dziecko na pewno nie ma zespołu Downa. Oznacza to dokładnie, że ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa jest bardzo małe. Wynika to z faktu, że niektórych przypadków zespołu Downa nie da się wykryć za pomocą badań przesiewowych.
Przy pomocy samego badania usg można wykryć ok. 80% dzieci z wadą genetyczną. Stosując najlepsze testy przesiewowe (badanie USG połączone z badaniem krwi) można wykryć 95-97% dzieci z zespołem Downa. Około 3-5% dzieci z zespołem Downa nie da się wykryć, bez względu na zastosowaną metodę nieinwazyjną.
Uzyskany wynik np. 1:2000 jest znacznie lepszy niż wynik np. 1:50, ale żaden z nich nie przesądza, czy u konkretnej ciężarnej płód jest obciążony chorobą, czy nie. Kluczowym założeniem testu statystycznego opartego o analizę wielu niezależnych od siebie markerów jest takie ustawienie punktu odcięcia, aby uzyskać ok. 3-5% wyników dodatnich. Większość wyników dodatnich to oczywiście fałszywie dodatnie, co jednak generuje stres rodziców oraz lekarza kierującego. Zrozumienie tych założeń przesiewowego testu pierwszego trymestru opartego o statystykę pozwoli na właściwą interpretację otrzymanych wyników.
Uzyskany wynik badania np. ryzyko zespołu Downa 1: 234 oznacza, że statystycznie u jednej pacjentki, z 234, które uzyskały taki sam wynik badania będzie dziecko z zespołem Downa. Należy zauważyć, że aż 233 z tych pacjentek będzie cieszyć się zdrowym potomstwem.
Czy są inne badania alternatywne do badania USG i testu podwójnego?
Badania, które gwarantują 100% pewności, że dziecko jest zdrowe lub chore to badania inwazyjne: amniopunkcja i biopsja kosmówki. Badania te są obciążone ryzykiem utraty ciąży w ok. 1 na 200 – 300 wykonanych zabiegów. Dlatego też, nie wszystkim kobietom oferuje się takie badania rutynowo. W pierwszym etapie wszystkim ciężarnym proponuje się badania przesiewowe, które nie niosą ze sobą żadnego ryzyka dla ciąży. Zadaniem takiego postępowania jest wyselekcjonowanie grupy kobiet, u których ryzyko wystąpienia choroby genetycznej u płodu jest wysokie i zbliżone zarazem do ryzyka poronienia w wyniku przeprowadzonej amniopunkcji, czy biopsji kosmówki. Należy wspomnieć także o możliwości wykonania innego testu przesiewowego tj. badania wolnego pozakomórkowego DNA płodu w krwi ciężarnej. Badanie, które można wykonywać już od 10 tygodnia ciąży, a charakteryzuje się wysoką czułością i specyficznością sięgającą nawet do 99,8%. Badanie nie obejmuje wad morfologicznych płodu i nieprawidłowości anatomicznych, a uzyskanie wyniku nieprawidłowego nie zwalnia nas z potrzeby potwierdzenia wyniku w badaniu inwazyjnym.
Czy trzeba robić badanie z „krwi”, jeśli dobrze wyszło samo usg?
Wg zaleceń Fundacji Medycyny Płodowej (Fetal Medicine Foundation – FMF, www.fetalmedicine.com) nie powinno się osobno oceniać badania usg i testu z krwi. Tylko połączenie tych dwóch metod daje pewność właściwego wykonania testu przesiewowego, który wykonany poprawnie pozwala wykryć ponad 95% płodów z wadą genetyczną – trisomią. Tym bardziej w sytuacjach prawidłowego badania ultrasonograficznego wskazane jest wykonanie badania biochemicznego, jako dodatkowego czynnika wykrywającego możliwość aberracji chromosomowych u płodu. Z kolei jeśli badanie usg jest nieprawidłowe i wykryto wady płodu test biochemiczny nie wpłynie nam na ocenę ryzyka i prawdopodobnie pacjentka i tak będzie musiała poddać się procedurom inwazyjnym.
TEST NIFTY
Test NIFTY™ to nieinwazyjny test prenatalny (NIPT), który wykrywa zespół Downa i inne wybrane nieprawidłowości genetyczne spowodowane dodatkowymi lub brakującymi informacjami genetycznymi w DNA dziecka.
NIFTY™ opiera się na małej próbce krwi matczynej i jest dostępny już od 10 tygodnia ciąży. Wyniki są dostępne w ciągu do 10 dni roboczych.
NIFTY™ wykrywa trzy najczęściej występujące choroby trisomiczne, czyli zespół Downa, zespół Edwardsa i zespół Patau. Niezależne badania walidacyjne, w tym największe na świecie badanie dotyczące stosowania NIPT w praktyce klinicznej u prawie 147 000 kobiet, wykazały że NIFTY™ ma wskaźnik dokładności ponad 99% do wykrywania tych zespołów.
NIFTY™ oferuje również opcję testowania dla innych chorób genetycznych, mikrodelecje i zespoły duplikacji – łącznie aż 84 mikrodelecje / duplikacje co sprawia, że jest jednym z najszerszych nieinwazyjnych testów prenatalnych (aż 94 choroby).
Dodatkowo istnieje też możliwość wykonania badania w ciąży bliźniaczej co nie jest dostępne w innych testach genetycznych.
szczegóły na stronie:
https://testnifty.pl/pl/rodzice/prezentacja-testu-nifty
TEST SANCO
Test Sanco to nieinwazyjny, genetyczny test prenatalny nowej generacji, który określa ryzyko trisomii chromosomów 21, 18 i 13 płodu (zespół Downa, Edwardsa i Patau), aneuploidii chromosomów płci oraz zespołów wad wrodzonych, spowodowanych innymi nieprawidłowościami chromosomowymi.
Trisomie chromosomów 21, 18, i 13 są najczęściej występującymi zespołami wad wrodzonych, wywołanymi przez obecność dodatkowych kopii tych chromosomów. Średnio 1 na 800 dzieci rodzi się z zespołem Downa (trisomia 21), 1 na 6 000 dzieci rodzi się z zespołem Edwardsa (trisomia 18) oraz 1 na 10 000 dzieci rodzi się z zespołem Patau (trisomia 13).
Do przeprowadzenia badania potrzebna jest tylko mała próbka krwi przyszłej mamy, której osocze zawiera materiał genetyczny dziecka (tzw. pozakomórkowy, płodowy DNA, cffDNA). Wykrywalność badania przewyższa 99%. Dzięki niemu wiele przyszłych mam może uniknąć badań inwazyjnych (w tym amniopunkcji), których tak bardzo się obawiają. Test można wykonać pomiędzy 10 a 24 tygodniem ciąży.
TEST SANCO RhD
Sanco Test RHD to nieinwazyjny, genetyczny test prenatalny, wykonywany z krwi matki w celu oceny czynnika RhD u płodu w trakcie ciąży. Jest przydatny przy kwalifikacji ciężarnej do śródciążowej profilaktyki konfliktu serologicznego zarówno w przypadku powikłań czy zabiegów, jak i w ciąży niepowikłanej.
Do przeprowadzenia badania potrzebna jest tylko mała próbka krwi przyszłej mamy, której osocze zawiera materiał genetyczny dziecka (tzw. pozakomórkowy, płodowy DNA, cffDNA). Na podstawie analizy DNA, sprawdza się czynik RhD u płodu. Wykrywalność badania przewyższa 99,5%. Kobiety ciężarne noszące RhD ujemne dziecko nie muszą otrzymywać zastrzyku z immunoglobuliny, natomiast jeśli płód jest RhD dodatni, ta profilaktyka niesie wymierne korzyści. Test można wykonać pomiędzy 12 a 24 tygodniem ciąży.
WRODZONA TROMBOFILIA MTHFR
Badanie obejmuje: Polimorfizm genu MTHFR analizowany wraz z mutacjami: Leiden (G1691A) genu czynnika V oraz genu protrombiny F2 (G20210A) co pozwala na oszacowanie ryzyka wystąpienia zmian zakrzepowo-zatorowych w organizmie.
- Gen MTHFR koduje enzym (reduktazę metylenotetrahydrofolianową) niezbędny do reakcji przekształcenia potencjalnie toksycznego aminokwasu homocysteiny do metioniny. Nieprawidłowy gen może doprowadzić do uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych. Przerost mięśniówki naczyń powstały w wyniku ich uszkodzenia prowadzi do powikłań, takich jak: miażdżyca oraz zakrzepica żylna i tętnicza. Hiperhomocysteinemia ma również istotne znaczenie dla kobiet ciężarnych. Działanie embriotoksyczne polega na upośledzeniu funkcji śródbłonka naczyniowego, co wiąże się z zaburzeniem zagnieżdżania zarodka oraz zaburzeniem czynności jednostki płodowo-łożyskowej. Podwyższony poziom homocysteiny jest zatem istotnie związany ze zwiększonym ryzykiem poronień samoistnych (w tym również nawykowych), przede wszystkim w pierwszym trymestrze ciąży. Niedobór folianów w organizmie i obniżona aktywność MTHFR u kobiet z genotypem T/T w pozycji 677 mogą także zwiększać ryzyko powstania wrodzonych wad cewy nerwowej u potomstwa.
W przypadku identyfikacji u pacjenta wariantu genu wpływającego na zwiększone stężenie homocysteiny, zaleca się badanie jej stężenia we krwi oraz badanie stężenia kwasu foliowego. Suplementacja kwasem foliowym oraz określonymi witaminami z grupy B zalecana jest ze względu na ich udział w metabolizmie homocyteiny.
- Natomiast u osób posiadających mutację G20210A ryzyko prozakrzepowe wzrasta 2-3 krotnie, a w połączeniu z mutacją Leiden genu czynnika V nawet 10-20 krotnie. Predyspozycja genetyczna prowadzi do szeregu groźnych objawów (zakrzepica żylna i tętnicza, miażdżyca, zawał serca, udar mózgu).
Liczne badania dowodzą, że zatory żylne stanowią jedną z głównych przyczyn powikłań u kobiet w ciąży. Nie tylko wpływają na zachorowalność i śmiertelność kobiet w ciąży oraz w okresie postnatalnym, ale są również przyczyną problemów z utrzymaniem ciąży: zaburzeniem zagnieżdżania zarodka, zaburzeniem czynności jednostki płodowo-łożyskowej, odklejania się łożyska, zaburzeń wzrostu wewnątrzmacicznego płodu oraz idiopatycznych i nawracających poronień (w tym również nawykowych).
morfologia
